Rodzajniki pojawiają się w języku niemieckim przed rzeczownikiem i określają jego rodzaj- męski, żeński, nijaki, liczbę- pojedynczą, mnogą, oraz przypadek- mianownik, dopełniacz, celownik, biernik. Inaczej niż w języku polskim, w którym rodzaj, liczbę oraz przypadek określamy na podstawie samego rzeczownika:
np. dziecku – rodzaj nijaki, dopełniacz, liczba pojedyncza
dem Kind – rodzaj nijaki, dopełniacz, liczba pojedyncza
W języku niemieckim rzeczownik często* pozostanie w niezmienionej formie, zmieniać się będzie tylko rodzajnik.
W tabelce poniżej przedstawiliśmy odmianę rodzajnika der- ten, określający rodzaj męski, die – ta, określający rodzaj żeński, oraz das – to, czyli rodzaj nijaki. W liczbie mnogiej w mianowniku wszystkie rzeczowniki będą miały rodzajnik die – te.
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Liczba mnoga | |
Nominativ wer? was? Kto? Co? | der | die | das | die |
Genitiv wessen? Kogo? Czego? | des -(e)s | der | des -(e)s | der |
Dativ wem? Komu? Czemu? | dem | der | dem | den -(e)n |
Akkusativ wen? Kogo? Co? | den | die | das | die |
Kiedy używamy rodzajnika określonego?
Das Kind weint. – Dziecko płacze.
Die Mutter gibt dem Kind den Schnuller. – Mama daje dziecku smoczek.
Die Mutter geht mit dem Kind in die Küche. – Mama idzie z dzieckiem do kuchni.
Dort steht ein Mädchen. Das Mädchen hat einen Hund. Der Hund ist schwarz.
Tam stoi (jakaś) dziewczyna. Ta dziewczyna ma (jakiegoś) psa. Ten pies jest czarny.
Der Norden (północ) der Süden (południe) der Osten (wschód) der Westen (zachód)
Die Erde (ziemia), der Jupiter, der Mars, der Merkur, der Mond (księżyc)
Die Oder (Odra), die Alpen (Alpy), der Bodensee (Jezioro Bodeńskie), das Schwarze Meer (Morze Czarne)
Wie heißt das höchste Gebäude der Welt? – Jak nazywa się najwyższy budynek świata?
Er ist der Beste. – On jest najlepszy.
Woods ist der reichste Profigolfer. – Woods jest najbogatszym golfistą.
Heute ist der erste Januar. – Dzisiaj jest pierwszy stycznia.
Morgen haben wir den zweiten Januar. – Jutro mamy drugiego stycznia.
Ich esse das zweite Brötchen und trinke das dritte Glas Milch. – Jem drugą bułkę i piję trzecią szklankę mleka.
*W poniższej tabelce zostały odmienione pełne wyrazy. Jak widzicie w drugim przypadku Genitiv w rodzaju męskim i nijakim do rzeczownika dodajemy końcówkę -s, a w liczbie mnogiej w dopełniaczu końcówkę -en.
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Liczba mnoga | |
Nominativ wer? was? Kto? Co? | der Lehrer nauczyciel | die Schule szkoła | das Heft zeszyt | die Spiele gry |
Genitiv wessen? Kogo? Czego? | des Lehrers nauczyciela | der Schule szkoły | des Heftes zeszytu | der Spiele gier |
Dativ wem? Komu? Czemu? | dem Lehrer nauczycielowi | der Schule szkole | dem Heft zeszytowi | den Spielen grom |
Akkusativ wen? Kogo? Co? | den Lehrer nauczyciela | die Schule szkołę | das Heft zeszyt | die Spiele gry |
Posłuchajcie co na temat rodzajników do powiedzenia ma Steffen Möller: